MÀNG CHITOSAN – PHƯƠNG PHÁP TIỀM NĂNG CHO BẢO QUẢN NÔNG SẢN SAU THU HOẠCH

Việt Nam là một trong các quốc gia nông nghiệp, nổi tiếng với các loại cây ăn quả nhiệt đới và cận nhiệt đới. Nhờ vào khí hậu phù hợp, diện tích đất canh tác rộng, cùng phương pháp trồng trọt và tưới tiêu hợp lý, Việt Nam đã thu về một sản lượng trái cây khổng lồ sau mỗi đợt thu hoạch, đặc biệt phải kể đến chuối, xoài, thanh long, nhãn, vải, chôm chôm. Các loại trái cây này không chỉ được ưa chuộng bởi người tiêu dùng trong nước, mà còn thu hút được thị trường quốc tế bởi sự thơm ngon, đẹp mắt, và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, các thách thức về môi trường độ ẩm cao, quá trình thu hái vận chuyển không đảm bảo, vi sinh vật dễ dàng xâm nhập tấn công và bản thân quá trình sinh lý tự nhiên của quả gây ra nhiều tổn thất về sản lượng, chất lượng dinh dưỡng cũng như tính chất cảm quan của nông sản. Điều này phần nào hạn chế khả năng tiếp cận thị trường cũng như sức cạnh tranh của nông sản Việt so với các sản phẩm nước ngoài.

Do đó, việc tìm tòi và phát triển những phương pháp bảo quản để giảm thiểu tối đa các vấn đề nêu trên là rất cần thiết. Bên cạnh một số phương pháp thường thấy như giữ lạnh, sử dụng bao bì bảo vệ, việc bảo quản trái cây bằng màng chitosan, có nguồn gốc từ vỏ tôm và được đánh giá là an toàn cho người tiêu dùng, cũng đang được tiến hành nghiên cứu sâu rộng. Nhóm nghiên cứu của TS. Nguyễn Vũ Hồng Hà thuộc Bộ môn Công nghệ Thực phẩm (Trường ĐH Quốc Tế – ĐHQG TPHCM) đã thử nghiệm xử lý nhãn sau thu hái bằng hỗn hợp chitosan cùng muối natri. Việc làm này giúp giảm thiểu quá trình hô hấp của quả, ức chế nấm mốc và giữ được chất lượng sản phẩm lên tới 21 ngày, hiệu quả gấp 7 lần so với nhãn chưa qua xử lý ở nhiệt độ thường. Bên cạnh đó, một thí nghiệm khác của nhóm trên xoài Cát Chu cũng cho kết quả tương tự. Cụ thể, khi xoài được xử lý bằng hỗn hợp chitosan cùng tinh dầu gừng và được bảo quản ở nhiệt độ thấp, nó có thể giữ được chất lượng dinh dưỡng cũng như màu sắc lên tới 25 ngày. Hiệu quả của màng cũng được nhóm chứng minh trên dâu tây, một loại quả có giá trị kinh tế cao, với tác dụng bảo quản lên đến 21 ngày ở 2^oC và 15 ngày ở 4^oC khi kết hợp cùng muối canxi. Bí đỏ đã được gọt vỏ và cắt khối, một sản phẩm được ưa chuộng tại các siêu thị bởi tính tiện lợi, có thể giữ được độ tươi và hàm lượng dinh dưỡng trong 15 ngày sau khi được bọc màng chitosan và trữ ở 10^oC.

Từ những kết quả này, có thể thấy việc bảo quản nông sản bằng màng chitosan kết hợp với nhiệt độ thấp thực sự là phương pháp đầy tiềm năng để giảm thiểu tối đa những mất mát về chất lượng có thể xảy ra trong thời gian vận chuyển và bảo quản sau thu hoạch. Ngoài hiệu quả to lớn mà nó mang lại, màng chitosan cũng được đánh giá cao vì sự đơn giản, tiện lợi, cũng như tiết kiệm năng lượng trong quá trình sử dụng.

Thông tin tuyển sinh Ngành CNTP – Trường Đại học Quốc Tế ĐHQG TPHCM năm 2021-2022: http://bt.hcmiu.edu.vn/tsdh2021/#tsdh2021_ft

Thông tin tham khảo:

1. Nguyen, H. V. H., & Nguyen, D. H. H. (2020). Effects of nano-chitosan and chitosan coating on the postharvest quality, polyphenol oxidase activity and malondialdehyde content of strawberry (Fragaria x ananassa Duch.). Journal of Horticulture and Postharvest Research, 3(1-March 2020), 11-24.
2. Nguyen, V. T. B., Nguyen, D. H. H., & Nguyen, H. V. H. (2020). Combination effects of calcium chloride and nano-chitosan on the postharvest quality of strawberry (Fragaria x ananassa Duch.). Postharvest Biology and Technology, 162, 111103.
3. Huynh, A. T., & Nguyen, H. V. H. (2020). Effects of ethanol and chitosan treatments on the quality and storage life of minimally processed pumpkin (Cucurbita moschata Duch). Journal of Horticulture and Postharvest Research, 3(2-September 2020), 221-234.

Đồng tác giả: Nguyễn Hà Mỹ Duyên – FT K14

Nguồn ảnh: Internet